Jökull Arngeir Guðmundsson

10.3.2007 | 01:05

Hvað á erindi í stjórnarskrá.

Hvað á erindi í Stjórnarskána ef ekki sameignaréttur þjóðarinnar á auðlindum lands og landgrunns. Alþyngi setur lög um hvað eina sem þörf er talin á til þess að samskipti þegnanna gangi þann veg fyrir sig á öllum sviðum þjóðlífsins, að þar halli enginn á annars rétt. Alþyngi getur þó engin lög sett nema að í stjórnarskránni sé að finna heimild til lagasetningarinnar. Hin nýju lög meiga sem sagt ekki á nokkurn hátt skerða þann rétt þegnanna sem í stjórnarskrá er tilgreindur. Kosningarétturinn, eignarétturinn, ríkisborgararétturinn, friðhelgi einkalífs, og réttur þegnanna til andófs og mótmæla eru dæmi um stjórnarskrárvarin réttindi þegnanna. Auk þessa geymir stjórnarskráin ákvæði um stjórnskipan landsins, reglur um kjör og starfsreglur þings og forseta þjóðarinnar, skipan dómsmála og skipun æðstu embættismanna. En hvað vilja menn þá með tillögum um að binda einhver ný atriði í stjórnarskránni? Ætti ekki að vera nægjanlegt að kveða á um hlutina með lögum samþykktum á alþyngi, með þessum áður nefnda varnagla að þau brjóti ekki í bága við stjórnarskrána? Ástæðan er einfaldlega sú að ákvæðum stjórnarskrárinnar er aðeins hægt að breyta að samhljóða frumvarp um breytinguna sé samþykkt á tveim þingum, og að þingkosningar fari fram milli þinganna. Þannig hefur þjóðin tækifæri til að hafa áhrif á það hvort breytingin nær fram að ganga. Á öðrum landslögum getur þingmeirihluti á fáeinum vikum knúið fram breytingar. Það er full ástæða til, að mínum dómi, að tryggja þjóðareign á auðlindum lands og sjávar, en það þarf að vanda slíkan gjörning mjög vel og einnig að nást sem víðtækust sátt um málið. Sá hráskinnaleikur og flumbrugangur sem einkennt hefur málið undanfarna daga er til skammar fyrir þá sem þar eiga hlut að máli, og þeim til ævarandi skammar. Ákvæði í stjórnarskrá þurfa að vera fáorð, gagnorð, afdráttarlaus og öllum landsmönnum skiljanleg. Lagatexti þar sem aðalatriði eru ákvörðuð í einni línu en aftekin í þeirri næstu á ekki heima í stjórnarskrá. Málið bar svo brátt að segja sjálfstæðismenn, en framsókn segist sannarlega hafa hermt loforð stjórnarsáttmálans upp á samstarfsflokkinn strax um síðustu áramót. Ekki ýkja mikill munur á því sé litið til þess að málið var skráð og undirritað í stjórnarsáttmála flokkanna fyrir átta árum. Það hefði átt að vera kappnógur meðgöngutími til að vanda betur til en raun varð á. Nú hlaupa svo upp lögspekingar hver um annan þveran og fullyrða að þjóðin geti ekki átt eignir. Til þess sé þjóðin ekki nægjanlega skýrt skilgreind. Heyr á endemi. Samanstendur þjóðfélagið ekki af fólki með íslenskan ríkisborgararétt, varinn af hinni íslensku stjórnarskrá. Með kosningarétt og allan annan rétt og skyldur sem fullgildir þegnar. Og á ekki þjóðin eignir, bæði land og húseignir, þjóðvegi og þjóðleikhús, og síðast en ekki síst Þingvelli. Og eiga ekki fjölmörg félög í landinu allskonar eignir, húseignir og sjóði. Jafnvel stjórnmálaflokkar eiga eignir þrátt fyrir að skráðum meðlimum þeirra ýmist fjölgi eða fækki upp á hvern einasta dag.

Bloggar | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)